Ik wil het even hebben over Plechtige Communies en Lentefeesten (of Feesten voor de Vrijzinnige Jeugd, zoals dat voor 12-jarigen eigenlijk heet).
“Waar kom jij nog mee af? Dat seizoen is al lang gepasseerd!”
Ja, voor de meeste mensen misschien wel, maar voor mijn eigen gezin dus niet.
Waar gaan deze feesten eigenlijk over? In mijn herinnering – en ik ben hier vermoedelijk niet alleen in – voornamelijk over catecheselessen waar ik geen verbondenheid mee voelde, en over cadeautjes. Die oppervlakkigheid is jammer, een gemiste kans, want deze rituelen gaan natuurlijk over veel meer. Het zijn geen vrijblijvende feesten; ze vieren een belangrijk moment in het leven van een kind, en hierbij worden specifieke waarden naar voor geschoven.
Ik hecht zelf veel belang aan een aantal van die waarden, aan rituelen om grote en kleine overgangen te vieren, en aan de verbondenheid die groeit tijdens de voorbereidingen van zo’n feest. Alleen… past een Plechtige Communie niet bij ons gezin (mijn kinderen zijn om te beginnen al niet gedoopt), en trok een Vrijzinnig Feest ons ook niet echt aan.
Onze 12-jarige is bovendien een heel bijzondere jongeman: een sterk analytisch denker met een geheugen als een spons, intense emoties, een groot maar breekbaar hart, een bijzonder rechtvaardigheidsgevoel en … autisme.
We leven in een tijd waarin we het geluk (en de uitdaging) kennen om onze eigen, persoonlijke invullingen aan tradities en rituelen te mogen geven. We creëerden dus samen ons eigen pad, één dat zowel voor hem als voor ons ‘logisch’, zinvol en haalbaar is.
Zo heeft hij eerst het lager onderwijs afgewerkt, op een ervaringsgericht school waar sowieso al op een heel fijne manier gewerkt wordt rond het afsluiten van een bijzondere periode. De leerlingen boksen een slotshow in elkaar, brengen individuele slotteksten voor en worden de laatste dag door een erehaag naar buiten gereden in een kruiwagen. Ik krijg er zelf alweer de tranen van in de ogen, en voor onze 12-jarige was heel dit derde trimester een rollercoaster aan emoties.
De stress van extra festiviteiten tijdens het schooljaar was dus niet haalbaar, en bovendien niet ‘logisch’ voor hem. Je viert toch ook geen housewarming als je nog geen huis hebt? Hij zou niet openstaan voor felicitaties en wensen, niet voelen waarom hij gevierd wordt.
Zomervakantie. Eerst wat op adem komen, en dan kwam het wel echt dichtbij, dat secundair onderwijs. Van kind naar adolescent. Wat houdt dat in? Wat verandert er dan? Wat wordt er van je verwacht?
Ik geloof voor alle mensen heel sterk in ervaringsgericht leren, en zeker voor onze 12-jarige met zijn prachtige autistische brein vol extra uitdagingen, wilden we een aantal zaken zo concreet mogelijk maken. Dingen als zelfstandigheid, geloof in eigen kracht, doorzettingsvermogen, verantwoordelijkheid, respect, … Je kan er eindeloos over palaveren, maar wij wilden ervaringen!
Het werd een survival. Hij en ik. Vier dagen fietsen door de Hoge Venen, de weg zoeken, urenlang bergop zwoegen en zweten, paalkamperen zonder sanitair of elektriciteit, tent opzetten en afbreken, vuur maken, eten koken, rivierwater zuiveren tot drinkwater.
Het was fantastisch! Hij was z’n beste zelf en zo trots… Eenmaal hij wist hoe hij met de tent en het vuur moest omgaan, mocht ik er niet meer aankomen. Hij wilde alles zelf doen, en soms ook een beetje voor mij zorgen. En de momenten dat hij wilde opgeven, die is hij vergeten, want hij overwon ze. “Wij geven nooit op hè mama?”
We vonden wat we zochten: een zinvol ritueel vol krachtige ervaringen voor hem. En weet je wat het straffe is? Voor mijzelf was het minstens even krachtig! Onze 12-jarige gaat namelijk ook op internaat vanaf september, iets wat een moederhart niet koud laat… maar ik heb gezien en gevoeld dat ik vertrouwen mag hebben.
En dat alles gaan we nog delen op zijn feest, dat niet over cadeaus zal gaan (al zijn ze hem natuurlijk van harte gegund!). Een week voor zijn nieuwe start in het middelbaar vieren we hem met vriendjes en familie, en hij zal kunnen voelen waarom.
Heleen